Chaos-Platz

Een straatnaambordje met ‘Chaos-Platz’ erop – dat was het ludieke cadeau dat mijn ouders van hun citytrip naar Berlijn voor mij hadden meegebracht. Ik had net een examenperiode achter de rug en dat was duidelijk te zien aan de staat van mijn bureautafel. De poten braken net niet onder het gewicht van alle papieren en boeken die erop gestapeld lagen. Rust en overzicht bood de aanblik alvast niet, hoewel ik mezelf suste met de gedachte dat ik alles nog perfect kon terugvinden.

Het grappige is dat de verklaring voor deze chaos precies in één van die cursussen op mijn tafel te vinden was. De tweede wet van de thermodynamica stelt dat de wanorde in een systeem altijd toeneemt, tenzij je er energie in steekt. En opruimen, dat vergt energie – iets wat niet meteen mijn sterkste kant was.

Is reflectie over purpose onnodig ingewikkeld?

Deze anekdote schoot me opnieuw te binnen na enkele gesprekken over purposetwijfel de afgelopen weken. Tijdens een Accende-workshop van “Bepaal je koers” gooide een deelnemer op een bepaald moment vertwijfeld de armen in de lucht: "Trekken de mensen die gewoon hun leven leiden zonder zich druk te maken over hun purpose uiteindelijk niet aan het langste eind? Maken wij het ons niet nodeloos moeilijk met al die reflecties?" Ze voegde er meteen aan toe: "Maar ik kan niet anders. Een leven aan de oppervlakte is niet aan mij besteed."

Het is een herkenbare worsteling. Nagaan of je als persoon of bedrijf in lijn met je purpose handelt, kan soms vermoeiend aanvoelen. Maar het is als het opruimen van je bureau na een examen: als je het niet doet, creëer je onnodig verlies.

Purpose als filter tegen ruis

Een overvolle werktafel creëert mentale afleiding, verkleint je effectieve werkruimte en zorgt ervoor dat je langer moet zoeken naar wat je nodig hebt. Zo is het ook met de dingen waarin we tijd investeren, zowel individueel als in organisaties. Taken die geen bijdrage leveren aan de ultieme doelstellingen zorgen voor afleiding en tijdverlies.

In grote organisaties zie je dit soms schrijnend duidelijk: mensen houden elkaar bezig met processen en taken waarvan niemand echt begrijpt waarom ze nodig zijn. Een duidelijke en begrijpelijke purpose helpt om deze ruis weg te filteren. Ze maakt het op alle lagen van de organisatie eenvoudiger en natuurlijker om te reflecteren over welke activiteiten echt waarde toevoegen.

Een goed uitgewerkte strategie zou dit zuiveringsproces in principe ook kunnen ondersteunen, maar strategieën zijn vaak complexer en spreken minder tot de verbeelding. Bovendien beschrijven ze meestal de veranderingen die een organisatie wil doorvoeren, en minder de dagelijkse operationele activiteiten.

De beperking van purpose op organisatieniveau

Een paar dagen later sprak ik een HR-manager van een groot bedrijf. Hij merkte op: "Medewerkers zoeken toch vooral verbinding en zingeving in hun eigen team of bij hun klanten, eerder dan in de purpose van het grote bedrijf." Ook in zijn woorden hoorde ik twijfel: hoe belangrijk is purpose écht voor de motivatie van medewerkers? Als mensen vooral zingeving halen uit concrete interacties op teamniveau, kan dat het zuiverende potentieel van purpose tevens afzwakken. Want als niemand de grotere context bewaakt, bestaat het risico dat mensen wel goed werk leveren binnen hun team, maar dat de vraag naar zinvolheid of toegevoegde waarde niet aan bod komt. Purpose mag dus geen hol begrip zijn dat enkel leeft in de directiekamer, maar moet kritisch denken op alle niveaus stimuleren.

Het belang van regelmatig opruimen

Dit is ook de reden waarom mensen die bewust en purposeful in het leven willen staan, zich moeilijk een bestaan zonder reflectie kunnen voorstellen. Ze beseffen hoe makkelijk het is om afgeleid te worden door activiteiten die weinig toevoegen of zelfs schade toebrengen. Hoe sneller je dit inziet, hoe sneller je kunt ingrijpen.

Chaos op z’n tijd kan geen kwaad – het brengt zelfs wat schwung in de zaak. Maar het kan zeker geen kwaad om af en toe vanop een afstand naar de werktafel van je leven te kijken en wat op te ruimen. Dat is wat mijn ouders me subtiel leerden met hun Berlijnse attentie. Welke overtolligheden liggen vandaag op jouw werktafel?